مایکوتوکسین بایندر چیست

توکسین بایندر موادی هستند که توانایی جذب و خنثی کردن مایکوتوکسین‌ها یا سموم قارچی را دارند. مایکوتوکسین‌ها دسته‌ای از سموم تولید شده توسط قارچ‌های کپکی است که به طور قابل توجهی در غذای انسان، دام و طیور وجود دارد. سموم مایکوتوکسین علاوه‌بر بوجود آوردن نارسایی‌های کبدی، کلیوی، گوارشی، تولید مثلی، ایمنی و … که در بدن انسان ایجاد می‌کنند؛ امکان انتقال سموم به فرآورده‌های خود را دارند.

انواع توکسین بایندرها کدام ها هستند؟

توکسین بایندرها نیز مانند مایکوتوکسین‌ها انواع مختلفی دارند. بدلیل آنکه هرکدام از مایکوتوکسین‌ها خواص شیمیایی منحصر بفردی دارند که ترکیبات جاذب آنها نیز متفاوت است. برای دسته بندی کلی توکسین بایندرها می‌توان آنها را در 2 دسته توکسین بایندرهای رسی یا معدنی و آلی تقسیم بندی کرد.

توکسین بایندرهای رسی یا معدنی

توکسین بایندرهای رسی یا معدنی شامل آلومینوسیلیکات‌ها، بنتونیت سدیم و پتاسیم، زئولیت‌ها و … می‌شود. اساس کار توکسین بایندرهای رسی ساختار باردار این مواد است که توانایی جذب مایکوتوکسین‌ها با بار الکتریکی مخالف خود را دارند. میزان بار الکتریکی و سطح قابل تماس ذرات با سموم نکته‌ای است که میزان بازدهی آنها را نشان می‌دهد. هر چقدر این 2 شاخصه بالاتر باشد توکسین بایندر در جذب مایکوتوکسین‌ها کارآمدتر خواهد بود.

این نوع توکسین بایندرها که بنتونیت یکی از آنها است توانایی جذب آفلاتوکسین‌ها را دارند. برای مقابله با سایر مایکوتوکسین‌ها باید از دیگر ترکیبات جاذب سموم استفاده کرد. استفاده از توکسین بایندرهای رسی می‌تواند باعث کاهش سرعت عبور خوراک در روده شود. بنتونیت‌ها به طور معمول به عنوان پلت بایندرها در کارخانجات خوراک دام و طیور استفاده می‌شود. جذب ریزمغذی‌ها مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی از نگرانی‌های استفاده کردن از توکسین بایندرهای رسی یا معدنی است.

توکسین بایندرهای آلی

توکسین بایندرهای آلی بر اساس دیواره مخمرهایی از جنس 1 و 3 بتاگلوکان و 1 و 6 بتاگلوکان هستند. پلی ساکاریدهای توکسین بایندرهای آلی برخلاف انواع رسی و معدنی آنها غیر قطبی هستند و در نتیجه خطری برای جذب ریزمغذی‌های ویتامینی و معدنی یا سایر مواد مغذی‌های جیره محسوب نمی‌شود. مارپیچ‌های طولانی و پیچیده‌ای که در این بتاگلوکان‌ها وجود دارد قادر است با پیوندهای هیدروژنی و اندروالسی مایکوتوکسین‌هایی همچون اکراتوکسین‌ها و زیرالنون‌ها را به دام اندازد و همراه با خودشان این سموم قارچی را وارد مدفوع کند. بدلیل آنکه دیواره مخمر توکسین بایندر قدرتمند است، توانایی جذب بالایی دارد و می‌تواند تا حد قابل توجهی از مایکوتوکسین‌های ذکر شده را به خودش جذب کند.

خاصیت دیگری که دیواره مخمر تقویت باکتری‌های تجزیه کننده‌ی لاکتات است. لاکتات در گاوهای شیری عامل ایجاد کننده اسیدوز است که اسیدوز به شکلی مستقیم باعث تولید اندوتوکسین‌هایی که دارای سموم باکتریایی بوده است و موجب بوجود آمدن آسیب‌های التهابی و عصبی در بدن دام می‌شود. به همین دلیل دیواره مخمر می‌تواند نقش پیشگیری کننده‌ای در تولید برخی از سموم را در دام داشته باشد.

اسیدهای آلی و نمک‌های آن

اسیدهای آلی که به آنها اسیدیفایر نیز می‌گویند می‌توانند از 2 طریق با مایکوتوکسین‌ها مقابله کنند. افزودن اسیدهای آلی به خوراک باعث کاهش pH محیط امکان رشد را از قارچ‌های کپکی که تولید کننده مایکوتوکسین خواهند گرفت. همچنین مشاهده می‌کنیم که اسید لاکتیک بر برخی از سموم قارچی موثر است.

توکسین بایندر مناسب را چگونه انتخاب کنیم؟

توکسین بایندر مناسب باید بر طیف گسترده‌ای از مایکوتوکسین‌ها موثر باشد، به همین دلیل توکسین بایندرهای چند جزئی توصیه می‌شوند. توکسین بایندر باید میل ترکیبی بالایی با مایکوتوکسین‌ها داشته باشد. میل ترکیبی آنها باید به گونه‌ای باشد که سریعا مایکوتوکسین را جذب کرده و پیوند میان آنها را تا انتهای دستگاه گوارش یعنی هنگامی که مایکوتوکسین دفع می‌شود، پایدار باقی بماند.

توکسین بایندرها باید در هضم و جذب سایر مواد مغذی اختلال ایجاد نکند و برخی از توکسین بایندرها به خصوص بنتونیت‌ها ممکن است در جذب برخی ریزمغذی‌ها از جمله مواد معدنی اختلال ایجاد کند. عناصر معدنی مانند کلسیم، منیزیم، روی، منگنز و همچنین سدیم در خطر ترکیب با توکسین بایندرهای رسی هستند. البته مقدار جذب این عناصر در ترکیبات رسی مختلف بسته به کیفیت آنها متفاوت است. توکسین بایندرها باید در برابر حرارت مقاوم باشند و PH و سایر ریزمغذی‌های خوراک باشد.

مزایای استفاده از توکسین بایندرها چیست؟

استفاده از توکسین بایندرها مزایایی برای بدن دارد که در صورت استفاده از آنها می‌توانید مزایای زیر را داشته باشد.

• تقویت سیستم ایمنی
• بهبود سیستم تولید مثلی
• بهبود ضریب تبدیل غذایی و افزایش عملکرد تولیدی
• کاهش میزان آفلاتوکسین در محصولات تولیدی دام و طیور از قبیل گوشت و تخم مرغ و شیر
• تعدیل اثرات سوء مایکوتوکسین‌ها و کاهش بیماری‌های متابولیکی

انواع مکانیسم های عمل توکسین بایندرها چگونه است؟

شیوه عملکرد توکسین بایندرها شامل جذب و تغییر ساختار می‌شود که جذب شامل استفاده از مواد جاذب برای جلوگیری از انواع مسمومیت‌های غذایی در حیوانات مانند دام و طیور می‌شود. این مواد مولکول توکسین را در خوراک آلوده می‌کنند و در دستگاه گوارش به صورت غیر قابل برگشت جذب می‌کنند.

به همین دلیل کمپلکس توکسین و جاذب از دستگاه گوارش عبور می‌کند و از طریق مدفوع دفع می‌شود. به این روش از جذب شدن توکسین توسط بدن حیوانات جلوگیری به عمل می‌آید و یا به حداقل می‌رسد.

به همین دلیل این قبیل افزودنی‌ها، خوراکی سموم قارچی را در قسمت دستگاه گوارش جذب می‌کند و مانع از انتقال آنها به خون و بافت‌های بدن می‌شود. برخی سموم قارچی نیز قابلیت جذب توسط توکسین بایندرها را ندارند. راهکار مقابله با این مایکوتوکسین‌ها استفاده کردن از ترکیبات یا باکتری‌هایی است که ساختار فعال آنها تغییر دهد.

نتیجه گیری

توکسین بایندرها موادی هستند که قابلیت خنثی کردن مایکوتوکسین‌ها را دارند. هدف از ارائه توکسین بایندرها کاهش اثرات سمی مایکوتوکسین‌ها در حیوانات است. روش‌های فیزیکی، شیمیایی و استفاده از توکسین بایندرها از راهکارهای ارائه شده برای مقابله با سموم توکسین‌ها است. بدلیل ممنوعیت استفاده از روش‌های شیمیایی در دهه‌های اخیر، روش‌های ایمن‌تری مانند استفاده از توکسین بایندرها مورد توجه قرار گرفته است.